Especial Letras Galegas 2020: Ricardo Carvalho Calero

A seguinte recompilación de recursos foi realizada por Mar Hermida e Pilar Ponte para Aulas Galegas.

Esta entrada irase actualizando ao longo dos días cos diferentes materiais que vaiamos atopando, se coñeces algún material que non estea incluído, podes deixalo en comentarios ou envialo a aulasgalegaslinguagalega@gmail.com.

Actividades

• 2020 – Ricardo Carvalho Calero, especial Letras Galegas de O Portal da Lingua Galega inclúe as mostras gañadoras do Concurso-Exposición Letras Galegas 2020 e tamén unha compilación de recursos creados polos EDLG dos centros educativos.
• A poesía de Carballo Calero en sete palabras, setestrelo no Portal das Palabras para descubrirmos a súa lírica, dende os primeiros libros ata os póstumos.
• A voz presente, exposición sobre a vida, a obra e o pensamento de Ricardo Carvalho Calero promovida pola Associaçom Galega da Língua (AGAL) e a Consellería de Cultura e Turismo da Xunta de Galicia. Pódese descagar en PDF a exposición en diferentes formatos de calidade e tamén o díptico da exposición.
• Actividades Ricardo Carvalho Calero do SNL do Concello de Pontevedra. Inclúen 6 fichas e un xogo.
• As pitas baixo a choiva, proxecto didáctico da Coordenadora de Equipas de Normalización Lingüística de Ferrolterra con Edicións Embora que nos ofrece un conto, a música e unha unidade didáctica.
• Boletín Carvalho!! presentación interactiva de Alexandra Pacheco do edl_losada.
• Carvalho Calero 2020. Carvalho Calero construtor do galego. Páxina monográfica da AGAL sobre o autor, recolle aspectos como a vida, a obra, recursos didácticos, eventos e actualidade. 
• Carvalho Calero Letras Galegas 2020 en tempos de pandemia, proposta didáctica do IES de Arzúa que complementa o vídeo Carvalho Calero. Letras galegas 2020.
• Exposición de máscaras do IES Rego de Trabe.
• Letras Galegas 2020. Ricardo Carvalho Calero, compilación de actividades para primaria do CEIP Frián.
• Materiais Letras Galegas do CPI de San Sadurniño. Inclúen a presentación dos materiais.
• Primavera das Letras Ricardo Carballo Calero, a base de lanzamento da celebración do Día das Letras Galegas da Real Academia Galega para os nenos e nenas que cursades infantil e primaria.
• Recordando Carvalho Calero exposición con guía didáctica para infantil e primaria do CEIP Xesús San Luís Romero de Carballo (A Coruña) gañadora do Concurso-Exposición Letras Galegas 2020. Tanto a exposición como a guía didáctica poden descargarse en PDF.
• Recursos didácticos para homenaxear a Carvalho Calero durante o mes das nosas Letras de CIG-Ensino.
• Seminario Galán compilación de recursos didácticos sobre Ricardo Carvalho Calero, inclúe documentos para imprimir, actividades en liña e álbum de fotos.
• Sete palabras do teatro de Carballo, setestrelo no Portal das Palabras para descubrirmos a súa lírica, dende os primeiros libros ata os póstumos.
• Unha vida polo galego exposición con guía didáctica para niveis educativos superiores do IES Ferrol Vello (Ferrol) gañadora do Concurso-Exposición Letras Galegas 2020. Tanto a exposición como a guía didáctica poden descargarse en PDF.
• Unidades didácticas da Associaçom Galega da Língua (AGAL), en colaboración coa Secretaría Xeral de Política Lingüística (SXPL) e a Deputación da Coruña. Son seis unidades didácticas de diferentes temáticas (cronobiografía, o papel de Carvalho Calero como estudoso da literatura, a relevancia do autor como lingüista, análise de Scórpio, lectura de Scórpio dende unha óptica feminista e unha específica para educación infantil e primaria) que se poden descargar en PDF dende O Portal da Lingua Galega.

Especiais, monográficos, artigos e presentacións

• Carvalho2020, web monográfica sobre o persoeiro promovida pola AGAL (Associaçom Galega da Língua) co apoio da Secretaría Xeral de Política Lingüística.
• Carvalho Calero presentación de Lucía Arias Llano.
• Carvalho Calero (1910-1990) páxina do centenario Carvalho Calero  de realización por parte de diversas asociacións en que se recollen aspectos como biografía, bibliografía, cronoloxía, citas e mediateca.
• Carvalho Calero letras galegas 2020, presentación de Lucía Bello Pardo do EDLG Visma.
• Don Ricardo de Fingoi. Carballo Calero en Lugo. Espazo web do Colectivo Egeria en colaboración coa Consellería de Cultura e Turismo e do Colexio Fingoi que recolle a estadía do autor na Cidade da Muralla entre 1950 e 1965.
• Letras Galegas 2020, materiais do CPI San Sadurniño elaborados en base a un traballo de investigación realizado polo alumnado de 4º, 5º e 6º de Educación Primaria. Inclúe unha videoconferencia de presentación dos materiais. 
• Letras Galegas 2020, presentación de Rocío Rodríguez Conde da Biblioteca do CEIP Emilia Pardo Bazán. 
• Letras Galegas 2020. Ricardo Carvalho Calero. Micrositio de Galiciana-Biblioteca Dixital de Galicia.
• Ricardo Carballo Calero. Día das Letras Galegas 2020. Especial do Consello da Cultura Galega.
• Ricardo Carballo [Carvalho] Calero na Real Academia Galega inclúe Unha palabra para Don Ricardo.
• Ricardo Carvalho Calero especial na Biblioteca Virtual Galega da Universidade da Coruña.
• Ricardo Carballo Calero na Galipedia.
• Ricardo Carvalho Calero na Historia da Literatura da AS-PG.
• Ricardo Carvalho Calero, especial en Tempos Dixital dispoñible en PDF.
• Ricardo Carvalho Calero no Centro de Documentación da AELG.

Infografías

• Infografía Biografía Ricardo Carvalho Calero do IES Rego de Trabe baseada na obra de Charo Baleirón Sóñora, Marta Domínguez Tenreiro e Belén Rodríguez Suárez De Carballo Calero a Carvalho Calero.
• Infografía Ricardo Carvalho Calero. Teatro de @Isabelmbs para Aulas Galegas.
• Infografía interactiva – Liña do tempo de Ricardo Carvalho Calero de XMLores de Bibliosanpaio do IES San Paio de Tui.

Libros e obra en xeral

• BALEIRÓN SÓÑORA, Charo, DOMÍNGUEZ TENREIRO, Marta e RODRÍGUEZ SUÁREZ, Belén. De Carballo Calero a Carvalho Calero. Biografía, escolma de textos, guías de lectura, actividades e xogos. Hércules Ediciones. 2020.
• CAJARAVILLE, Héctor. A pegada do compromiso. Xerais. 2020.
• CARVALHO CALERO, Ricardo. Antologia da poesia em galego. Edición de Paulo Fernández Mirás con prólogo de Carmen Blanco. ATRAVÉS editora. 2019. 
• DACOSTA, Henrique. Carvalho Calero. Vida e obra dun ser polifacético. Xerais. 2020.
• Letras Galegas 2020. A nosa lingua é a nosa identidade, campaña en homenaxe a Carvalho Calero da Deputación de Pontevedra en colaboración coa AELG na que  autoras e autores da provincia de Pontevedra len pequenos fragmentos de obras de todo tipo do creador ferrolán.
• Novidades editoriais sobre Ricardo Carvalho Calero en Rede Lectura.
• Obras dispoñibles do autor ou sobre o autor en Galicia Le.
• Os Bolechas. Carvalho Calero pódese descargar en PDF dende O Portal da Lingua Galega.

Música

• Deus – 2naFronteira gravou en pleno confinamento este poema do autor.
• Día das letras galegas 2020. Carballo Calero, composición do CPR Plurilingüe Divina Pastora de Ourense.
• Maria Silêncio – A Minha Embala con Aline Frazão poñen música a este poema de Carvalho Calero.
• Maria Silêncio – O duo A Minha Embala (Aline Frazão e César Herranz) no espazo A Solaina, da TVG.
• Maria Silêncio – O duo A Minha Embala (Aline Frazão e César Herranz), versión de estudio.
• Nai – Xoán Curiel titula así un poema de Carvalho recollido en Salerio de Fingoy (1961).
• Onde está o verso? – Ugia Pedreira gravou esta “prosodia cantada” que pon en valor o carácter existencialista e pensador do homenaxeado.
• Pido – Fantástico paseo de Marful polo mundo poético de Carvalho para coñecer os músicos, os deseños e a escenografía propia.
• Pido talvez – O añorado grupo Marful foi o primeiro en musicar os poemas de Ricardo Carvalho Calero.
• Poemas de Ricardo Carballo Calero – adaptación musicada de tres poemas de Carvalho Calero con música de José Luis Fdez Carnicero e voz de Paco Paradelo.
• Pra vós a verdade – Ugia Pedreira ponlle música a este poema de Anjo de Terra (1950) recollido en Beleza, verdade de Pilar Pallarés (2020).
• Teño unha dor – En 2015 no cd Sons de Nós, 2naFronteira incluira xa este poema de Carvalho.
• Unha coroa de violetas – Un sinxelo valse primaveral composto por Uxía Senlle sobre un fragmento dun poema recollido en Reticências… (1990).
• Un cabelo de anxo – Alfredo González Vilela.

Representacións artísticas

• Acróstico de Teresa Iglesias co nome e apelidos do autor, sintetiza a súa traxectoria vital.
• Homenaxe de Pilar Vidal do CEIP Os Pedrouzos de Brión.

• Serie de caricaturas de Carvalho Calero elaboradas por Siro, 24 deseños de estilos diferentes que percorren a evolución de don Ricardo desde a mocidade ata a madureza. Pódense descargar en PDF dende O Portal da Lingua Galega.

Teatro

• A Farsa das Zocas – Peza teatral de Ricardo Carvalho Calero escollida polo Consello da Cultura Galega para dramatizar. Conta un drama familiar cun interese económico de trasfondo.

Vídeos

• Alimanhas da Arca com Carvalho Calero. As Alimanhas da Arca celebran as Letras 2020 de Carvalho Calero xuntándose para recitar poemas do autor. Na súa canle pódense atopar máis de vinte poemas recitados.
• Carvalho Calero. Letras galegas 2020 vídeo elaborado polo IES de Arzúa. (8’31”)
• Carvalho Calero. Letras galegas 2020. Peza de animación 2D e colaxe realizada na Illa Bufarda para A fundación.
• Conversas sobre Ricardo Carvalho Calero serie de vídeos de LinguaGalegaTV: Carlos Rodríguez Brandeiro, Carmen Penim, Charo Valeirón e autoras, María Pilar García Negro, Héitor Mera Herbello, Henrique da Costa, Henrique Rabuñal, Rafael Fernández Lorenzo, Xavier Castro, Valentín García Gómez,  Xosé María Dobarro,
• Homenaxe de ogalego.eu a Ricardo Carvalho Calero (2’24”)
• Letras Galegas 2020. A nosa lingua é a nosa identidade, campaña en homenaxe a Carvalho Calero da Deputación de Pontevedra en colaboración coa AELG na que  autoras e autores da provincia de Pontevedra len pequenos fragmentos de obras de todo tipo do creador ferrolán.
• O cabalo de Alberte Merlo – Tres estudantes de bacharelato elaboran con humor unha chamada ao binormativismo como resposta de cordialidade baseándose na cuestión lingüística en Ricardo Carvalho Calero. (5’51”)
• O porvir do galego, debate entre Ricardo Carvalho Calero e Constantino García no programa A dúas bandas da TVG en 1987. (31’29”)
• Dia das letras galegas para Carvalho Calero, vídeo de léxico coa técnica de stop motion de Estrela Candales González para aprender galego reintegrado.
• Ricardo Carvalho Calero – ”A Trabe de Ouro” (1987),  programa conducido por Víctor Freixanes no que se entrevista a Carvalho Calero e contén tamén intervencións de Francisco Pillado e Fernán Vello. (32’06”)
• Ricardo Carvalho-Calero – O porvir da lingua TVG (Parte I), . (8’38”) 
• Telexornal Carvalho Calero realizado polo Departamento de Lingua e Literatura Galega do CPI dos Dices. (13’34”)
• Unha palabra para Don Ricardo, serie de minipezas audiovisuais arredor da figura de Ricardo Carballo Calero que conforman un retrato colectivo do protagonista do Día das Letras Galegas 2020 froito da colaboración da RAG coa SXPL.
• Vida e obra de Ricardo Carvalho Calero, vídeo narrado por un alumno de 5º de primaria do colexio San Pío X de Ourense. 
• Vieiros de Esperanza: Ricardo Carvalho Calero, documental, realizado en 2014 por Canido Antón Rodríguez que percorre a traxectoria vital e profesional do escritor a través de testemuños de amigos, escritores e críticos. (48’17”)

Xogos

• Autodefinido Carvalho Calerode Carlos Medrano para Aulas Galegas.
• Breakout Descubre as Letras 2020 de Patricia Sánchez.
• Breakout Letras Galegas. O misterio da casa de Ricardo Carvalho Calero de Anuska.
• Breakout Letras Galegas 2020. Ricardo Carvalho Calero para primaria de Kiara.
• Cuestionario #DON RiDardo de David Rial do colexio San Pío X de Ourense.
• Cuestionario Carvalho Calero para primaria de Bibliolibrolandia da biblioteda do CEIP Graxal. 
• Cuestionario Letras Galegas. Carvalho Calero para primaria de Carlos Prado. 
• Cuestionario Ricardo Carvalho Calero do SNL do Concello de Pontevedra.
• Encrucillado Carvalho Calero de Lucía, Celia e Saray do IES Neira Vilas.
• Encrucillado Carvalho Calero. Biografía do IES Rego de Trabe.
• Memory de Carvalho Calero de AGAL.
• Memory de Carvalho Calero para Educación Infantil de AGAL.
• Monopoly Carvalho Calero de Jose Antonio Fraga Moreiro.
• Ordena as palabras Dito por Carvalho de AGAL.
• Pasapalabras Carvalho Calero, unha vida polo galego do IES Ferrol Vello.
• Pasapalabras Ricardo Carballo Calero de Lucía Bello Pardo.
• Pasapalabras Ricardo Carvalho Calero, vida e obra de AGAL.
• Quebracabezas Carvalho Calero de Javier Cordero do EDLG do CEE A Barcia.
• Sopa de letras Caldeiro das Letras de Dulce Fernández Graña.
• Sopa de letras Letras Galegas de AGAL.
• Sopa de letras Obras de Carvalho Calero do IES Rego de Trabe.